دوتار يكي از سازهاي مضرابي موسيقي ايراني در آموزشگاه موسيقي است و همان‌گونه كه از نام آن برمي‌آيد، داراي دو سيم است.
اين ساز را معمولاً با مضراب نمي‌نوازند و با ناخن، زخمه مي‌زنند.
دوتار پيشينه‌اي چند هزار ساله دارد و مي‌توان آن را مادر تنبور و سه‌تار محسوب كرد.
امروزه حوزه‌هاي نواختن دوتار عبارت‌اند از شمال خراسان در شهرهاي بجنورد، اسفراين، شيروان، درگز و قوچان و جنوب و شرق خراسان در شهرهاي تايباد، بيرجند، بردسكن، قائنات، تربت جام، كاشمر، باخرز، خواف و سرخس و نواحي تركمن‌نشين شمال شرق از جمله استان گلستان و بخش علي آباد كتول همچنين برخي مناطق استان مازندران.
اين ساز در نواحي مختلف، با اندكي تغيير در شكل و نحوه نوازندگي ديده مي‌شود.
انواع دوتار در محدوده مرزهاي جغرافيايي ايران به «دوتار خراسان» با دو گونه شمال و جنوب، «دوتار تركمن» و «دوتار مازندران» تقسيم مي‌شود شكل ساز و نحوه در دست گرفتن و سبك نواختن در شمال و جنوب خراسان تا حدودي با هم تفاوت دارد.
مردم مناطق خراسان قصه‌ها و داستان‌هاي خود را در قالب آهنگ‌هايي زيبا سينه به سينه به نسل‌هاي كنوني منتقل كرده‌اند.
اگرچه دوتار در شرق خراسان از تربت جام، تايباد و خواف سرچشمه مي‌گيرد اما شهرهاي ديگر خراسان نيز نوازندگاني در اين ساز دوتار دارد.
در شهرهاي كاشمر، فردوس، تربت حيدريه، قائن و بيرجند نيز در پي سفر هنرمندان زبده دوتار نواز شرق خراسان اين ساز نواخته مي‌شود.
تيره تركمنهاي سالور تربت جام در شرق خراسان نيز دوتار تركمني مي‌نوازند.
آشنايي با ساختمان دوتار در وبلاگ آموزشگاه موسيقي
دوتار داراي كاسه‌اي گلابي‌شكل و دسته‌اي نسبتاً دراز و دو رشته سيم است.
طول دستهٔ آن حدود ۶۰ سانتي‌متر و كل ساز حدود ۱ متر است.
قسمت گلابي‌شكل اين ساز از چوب درخت شاه‌توت و دستهٔ آن از چوب زردآلو يا درخت گردو ساخته مي‌شود.
در قديم به جاي سيم از ابريشم استفاده مي‌شد.
طبق نظر محمدحسين يگانه (حاج حسين)، براي سيم بم هشت لا و براي سيم زير شش لا نخ ابريشم را به هم ميتابيدند.
حاج حسين ايده‌آل صداگيري از ساز را نواختن با ابريشم مي دانست،
چرا كه عقيده داشت زبان ساز يا سيم كه در قديم از ابريشم ساخته مي شد، بايد از جنس خود ساز باشد .
خصوصيات استاد سه تار خوب آموزشگاه موسيقي
حاجي قربان سليماني سيم زير دوتار خود را مؤنث و سيم بم را مذكر توصيف مي‌كند.
او، علاوه بر اين، سيم زير را به حضرت آدم و بم را به حوا نسبت مي‌دهد.
در شرق خراسان دوتارهاي با ۸ پرده و يك نيم پرده و نيز با ۱۸۷ پرده به چشم مي خورد.
دوتار تركمني نيز مانند دوتار شمال خراسان است با اين تفوت كه دسته دوتار تركمن داراي زاويه انحراف به سمت بيرون است.
استفاده از تارهاي ابريشمي به جاي سيم فلزي نيز در شمال خراسان و در نواحي تركمن نشين رايج بوده‌است.
از مرحوم اليا قلي يگانه دوتار نواز معروف تركمن در درگز آثاري وجود دارد كه با دوتاري با تارهاي ابريشمي نواخته شده است.
دوتار در شمال خراسان با نسبت چهارم و پنجم كوك مي‌شود.
با كوك تركي مي‌توان نغمه هايي همچون گرايلي، شاختا، نالش، دوست‌محمد و غريب و با كوك كردي آهنگهاي الله‌مزار، لو، درنا و جعفرقلي را اجرا كرد.
در شرق خراسان نيز دو كوك متداول وجود دارد كه اغلب غزليات و دوبيتي ها با كوك فاصله چهارم و اشترخجو ، آهو و… با كوك فاصله پنجم نواخته مي شود.