موسيقي ايراني داراي هفت دستگاه با نامهاي شور، سه گاه، همايون، چهارگاه، نوا، راست پنجگاه، ماهور و پنج آواز به نامهاي ابوعطا، بيات ترك، افشاري، دشتي، اصفهان است.
معمولترين دستگاه موسيقي ايراني دستگاه شور است.
دستگاه شور را به دليل وجود ملوديهاي متنوع مناطق مختلف ايران مادر آوازهاي موسيقي ايراني مينامند.
غالب آوازهايي كه يك خواننده آموزش نديده ايراني ميخواند در دستگاه شور يا متعلقات آن است.
از بين هفت دستگاه موسيقي ايراني دستگاه شور از همه بزرگتر است،
زيرا علاوه بر آوازها و الحان خود، داراي آوازها و الحاني است كه هركدام خود به تنهايي استقلال دارند. (آوازهاي هاي ابوعطا، بيات ترك، افشاري، دشتي)
يكي از ويژگيهاي دستگاه شور اين است كه را نه ميتوان آن را جزو آوازهاي غمگين به حساب آورد و نه جزو آوازهاي نشاط آور.
آوازي كه در دستگاه شور اجرا ميشود را ميتوان در هر زماني از شبانه روز شنيد و هنگام شنيدن آواز در مايه شور (دستگاه شور) احساس آرامش ميكنيم (اين موضوع به سهل بودن آن بازميگردد).
ميتوان دستگاه شور را به انساني تشبيه كرد كه همه گفتههايش را قبول داشته و در عين حال او را درك ميكنند؛
اين نيز خود دليل اين است كه اين آواز را ميتوان در هر مكان و زماني اجرا كرد و شنيد.
آموزشگاه موسيقي
اگر درجه چهارم گام ماهور را ربع پرده افزايش دهيم به شور تبديل ميشود.
تنيك گام شور حاصل، درجه سوم ماهور است. بعنوان مثال اگر گام ماهور دو را داشته باشيم:
(سي لا سل فا مي ر دو (از چپ به راست خوانده شود
درجهي سوم آن ميشود نت مي، پس نت "مي" ميشود نت تنيك (اولين نت) شور (شور مي)، و درجه چهارم كه فا است را ربع پرده زياد ميكنيم (فا سري) به اين ترتيب گام شور"مي" ساخته ميشود:
(ر دو سي لا سل فاسري مي (از چپ به راست خوانده شود
نحوهي پيدا كردن سلاح كليد يك گام شور (سركليد)
از اسم گام يك دوم نيم بزرگ بالا رفته، ميرسيم به آخرين نت سركليد، سپس سركليد را طبق توالي بملها (اگر آخرين نت كرن است) و ديزها (اگر آخرين نت سري است) كامل ميكنيم.
ويژگي هاي گام شور
داراي گام مخصوصي است كه به گامهاي ماژور و مينور شباهتي ندارد.
فواصل گام شور به ترتيب عبارت است از:
دو دوم نيم بزرگ، دو دوم بزرگ، يك دوم كوچك، يك دوم كوچك، دو دوم بزرگ.
دانگهاي گام شور مساوي نيستند، زيرا دانگ اول داراي دو دوم نيم بزرگ و يك دوم بزرگ است و دانگ دوم از يك دوم كوچك و دو دوم بزرگ تشكيل ميشود.
گام شور پايين رونده است، زيرا در حالت صعود، محسوس ندارد.
نام گوشه هاي مهم دستگاه شور
درآمد: نت شاهد و نت ايست درجه اول گام (تنيك) است. درآمدهاي اجرا شده در اين دستگاه همگي در دانگ اول هستند.
شهناز: نت شاهد درجهي چهارم است و در گوشه شهناز درجه پنجم ربع پرده كاهش پيدا ميكند. نت ايست هم همان نت تنيك است.
قرچه: نت شاهد درجه ششم و نت ايست درجه چهارم است.
رضوي: نت شاهد درجه هفتم و نت ايست درجه چهارم است.
حسيني: گوشهاي است كه با آن شور اوج ميگيرد (گوشه حسيني را اوج شور مينامند). شاهد آن درجه هشتم است و نت ايست درجه چهارم و درجه دوم هم ربع پرده كاهش پيدا ميكند.